OB LIVESTOCK

Animal Health

បញ្ហាគោជាប់សុក ឬសុកមិនធ្លាក់ក្រោយកើតកូន

និយមន័យ៖  មេគោដែលនៅជាប់សុក ឬសុកមិនធ្លាក់ចេញមកក្រៅក្នុងរយៈពេល ២៤ម៉ោងក្រោយកើតកូនរួច ត្រូវបានចាត់ទុកថាមានបញ្ហាជាប់សុក។ មូលហេតុ៖  ជារឿយៗ ការជាប់សុកនេះកើតឡើងលើមេគោដែលបានជួបបញ្ហាពិបាកកើតកូន, រលូតកូន, កូនភ្លោះ, កូនកើនមុនខែ, ការបង្ខំឱ្យកើតមុនកំណត់ (កើតដោយវះ), ជំងឺគ្រុនទឹកដោះ (ជំងឺមេតាបូលីស), និងគោមានអាយុចាស់ជាដើម។  រោគសញ្ញា៖ រោគសញ្ញាដែលងាយសម្គាល់ច្បាស់ជាងគេគឺឃើញមានសុកធ្លាក់មកក្រៅនៅព្យួរជាប់នឹងយោនីសត្វ, មានសភាពរលួយ, មានក្លិនស្អុយ និងប្រែពណ៌។ ម្ដងម្កាល ករណីខ្លះ សុកនោះអាចនឹងនៅជាប់នៅខាងក្នុងស្បូនតែម្តងដែលមិនអាចឱ្យគេមើលឃើញដឹងច្បាស់ពីខាងក្រៅបាន ប៉ុន្តែករណីនេះ គេអាចដឹងបានតាមរយៈក្លិនស្អុយចេញពីខាងក្នុង។ មេគោដែលមានបញ្ហាជាប់សុកអាចប្រឈមនឹងការកើតជំងឺរលាកស្បូន, រលាកកន្សោមដោះ, គ្រុនក្ដៅ, មិនសូវស៊ីចំណី, ស្រកទម្ងន់, សត្វក្ររកឈ្មោលទៀត, ឬរលូតកូននៅពេលសត្វផើមលើកក្រោយៗ។ ក្នុងករណីដែលមានការឆ្លងមេរោគធ្ងន់ធ្ងរនឹងអាចបណ្ដាលឱ្យសត្វស្លាប់បាន។ ការព្យាបាល៖ ការព្យាបាលដោយការទាញសុកចេញមិនត្រូវបានណែនាំឱ្យអនុវត្តទៀតឡើយ ព្រោះវាអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សត្វដោយការដាច់ហូរឈាមក្នុងស្បូន។ គេអាចកាត់ច្រឹបផ្នែកសាច់សុកដែលធ្លាក់ចេញមកក្រៅបាន ព្រោះវាអាចបង្កឱ្យមានការឆ្លងមេរោគលើប្រដាប់បន្តពូជសត្វ។ សត្វដែលមិនបានព្យាបាលដោយទុកចោលនឹងបញ្ចេញសុកទាំងនោះមកក្រៅដោយខ្លួនឯងក្នុងរយៈពេល 2-11ថ្ងៃ។ ចំពោះការព្យាបាល គេអាចប្រើថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកប្រភេទគ្រាប់ដូចជា Amphoprim®  ញាត់ចូលទៅក្នុងស្បូនតែម្តងចំនួន២គ្រាប់ ដើម្បីការពារនិងសម្លាប់មេរោគនៅក្នុងស្បូន និងមិនឱ្យមានក្លិនស្អុយរលួយ។ ហើយគេអាចប្រើថ្នាំបាញ់ ឬម្សៅរោយលើសុកដើម្បីការពារបញ្ហារុយ និងដង្កូវ។  បន្ថែមលើនេះ គេត្រូវចាក់ថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកដល់សត្វដូចជា Cyclosol L.A. (Oxytetracyclin) ឬ Gentamicin® និងអាចបូកជាមួយនឹងថ្នាំអ័រម៉ូន Lutalyse® ដើម្បីជំរុញសុកឱ្យធ្លាក់មកលឿន។ […]

បញ្ហាគោជាប់សុក ឬសុកមិនធ្លាក់ក្រោយកើតកូន Read More »

ជំងឺបង្កដោយព្រូនហ្វាស្យូឡា រស់ក្នុងថ្លើម គោ-ក្របី និងវិធានការការពារ

ជំងឺប៉ារ៉ាសិតបង្កដោយព្រូនហ្វាស្យូឡា (ដង្កូវថ្លើម) តែងមានកើតនៅប្រទេសកម្ពុជាច្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ ជំងឺនេះធ្វើឱ្យសត្វចិញ្ចឹមស៊ីអស់ចំណីតែមិនឡើងទម្ងន់ ចុះស្គម ឈឺ និងអាចស្លាប់ផងដែរ ធ្វើឱ្យអ្នកចិញ្ចឹមខាតបង់ទាំងពេលវេលាមើលថែ និងថវិកាព្យាបាល។ អត្ថបទនេះនឹងបង្ហាញអំពីចំនុចសំខាន់ៗនៃលក្ខណៈនិងវដ្តជីវិតរបស់វា រួមជាមួយរោគសញ្ញា វិធានបង្ការ និងវិធីព្យាបាល។ លក្ខណៈរូបរាង  ជំងឺបង្កដោយព្រូនហ្វាស្យូឡា គោ-ក្របី និងច្រើនហៅថាដង្កូវថ្លើម បណ្តាលមកពីព្រូនសំប៉ែតរស់ក្នុងថ្លើមសត្វ មានទម្រង់ និងរូបរាងសំប៉ែតដូចស្លឹកឈើ ពណ៌ប្រផេះត្នោត ប្រវែង 3.5-6.5 cm មានផ្នែកក្បាល និងកន្ទុយទំហំស្របគ្នា។ ព្រូននេះធំពេញវ័យរស់នៅក្នុងបំពង់បង្ហូរទឹកប្រមាត់របស់ថ្លើម ចំណែកកូនព្រូនរស់នៅក្នុងថ្លើម និងបំផ្លាញជាលិកាថ្លើមធ្វើឱ្យសត្វមានជំងឺ។ វដ្តជីវិត ព្រូនហ្វាស្យូឡាមានវដ្ដជីវិតដោយបន្តពូជ និងបញ្ចេញស៊ុតជាច្រើនធ្លាក់មកក្នុងពោះវៀនតូច រួចត្រូវបានបញ្ចេញមកក្រៅតាមរយៈលាមក។ នៅលក្ខខណ្ឌបរិយាកាស និងសីតុណ្ហភាពសមស្រប ពងព្រូនញាស់ និងជ្រៀតចូលក្នុងខ្យងលីមណេអា (Lymnea) ដែលជាភ្នាក់ងារកណ្ដាលរបស់វា។ វាលូតលាស់នៅក្នុងខ្យលនោះរយៈពេល 4-7 សប្តាហ៍ បន្ទាប់មកក៏ចេញពីខ្យងទៅតោងស្មៅ រុក្ខជាតិទឹក ឬដើមស្រូវ។ល។ និងបានក្លាយទម្រង់ជាគីស។ សត្វឆ្លងជំងឺព្រូនហ្វាស្យូឡានេះ នៅពេលលេបចូល ផឹកទឹក ស៊ីស្មៅ, ស៊ីរុក្ខជាតិទឹក, ដើមស្រូវ, គល់ជញ្ជ្រាំងស្រូវ, បំបើង ដែលមានគីសព្រូនទាំងនោះ។

ជំងឺបង្កដោយព្រូនហ្វាស្យូឡា រស់ក្នុងថ្លើម គោ-ក្របី និងវិធានការការពារ Read More »

ប្រតិទិនចាក់ថ្នាំការពារជំងឺឆ្លងសត្វ គោ-ក្របី ប្រចាំឆ្នាំ

ប្រភេទថ្នាំការពារជំងឺ មករា កុម្ភៈ មីនា មេសា ឧសភា មិថុនា កក្កដា សីហា កញ្ញា តុលា វិច្ឆិកា ធ្នូ អុតក្ដាម x x x x x សារទឹក (រាវ) x x x x x x សារទឹក (ខាប់) x x x x x ឈាមខ្មៅ x x x x បូសខ្យល់ x x x x កំណត់ចំណាំ៖ សូមកុំភ្លេចថាការចាក់វ៉ាក់សាំងមួយមុខ គឺការពារជំងឺបានតែមួយមុខប៉ុណ្ណោះ! មិនមានន័យថា ការចាក់វ៉ាក់សាំងមួយមុខអាចការពារជំងឺឆ្លងបានគ្រប់មុខនោះទេ! វ៉ាក់សាំងចាប់មានប្រសិទ្ធភាពក្រោយពេលចាក់បាន ១០ ថ្ងៃ។ ប្រសិទ្ធភាពនៃថ្នាំការពារ និង របៀបប្រើប្រាស់

ប្រតិទិនចាក់ថ្នាំការពារជំងឺឆ្លងសត្វ គោ-ក្របី ប្រចាំឆ្នាំ Read More »

ប្រូតូកូលធ្វើឱ្យគោរកឈ្មោលដំណាលគ្នា និងបង្កាត់ព្រមគ្នាទាំងអស់

របបគំហើញស្រាវជ្រាវ និងការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ អាចធ្វើឱ្យអ្នកចិញ្ចឹមគោមានលទ្ធភាពធ្វើឱ្យសត្វជាច្រើនក្បាលក្នុងកសិដ្ឋានរកឈ្មោលដំណាលគ្នាបាន ដែលវាជួយឱ្យការបង្កាត់ពូជសត្វបែបសិប្បនិម្មិតកាត់តែមានប្រសិទ្ធភាព និងភាពងាយស្រួលជាងមុន។ បច្ចេកវិទ្យាធ្វើឱ្យគោរកឈ្មោលដំណាលគ្នា (Oestrous Synchronisation) នេះត្រូវបានអនុវត្តជាទូទៅនៅបណ្ដាប្រទេសជឿនលឿន ដោយឡែកកម្ពុជាយើង វាហាក់នៅជាវិធីថ្មីថ្មោងនៅឡើយ។ ដោយសង្កេតឃើញនៅប្រទេសយើងមានការខ្វះខាតផ្នែកបច្ចេកទេសច្រើន និងដើម្បីជាការចែករំលែក ខ្ញុំសូមយកប្រូតូកូល/វិធីសាស្ត្រមួយ ក្នុងចំណោមវិធីជាច្រើនមកបង្ហាញដូចក្នុងក្រាហ្វិចខាងក្រោម។ ប្រូតូកូលនេះគឺ 7-day Co-Synch + CIDR ដែលត្រូវបានដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ “ជីវបច្ចេកវិទ្យាបន្តពូជបសុសត្វ, ឧត្តម បណ្ឌិត”។ សម្រាប់ការអនុវត្តចំពោះប្រូតូកូលនេះ គេត្រូវចាក់អ័រម៉ូន GnRH និងដាក់ CIDR នៅថ្ងៃចាប់ផ្តើមទី ០ រួចដកវិញនិងចាក់អ័រម៉ូន PG នៅថ្ងៃទី ៧។ បង្កាត់សត្វព្រមគ្នាទាំងអស់ ៥៤±២ម៉ោង  ក្រោយចាក់ PG និងចាក់ GnRH នៅពេលបង្កាត់នោះ។ ការសម្រេចចិត្តជ្រើសយកប្រូតូកូលណាមួយមកអនុវត្តនៅកសិដ្ឋានខ្លួន ម្ចាស់ត្រូវពិនិត្យពិចារណាទៅលើស្ថានភាពជាក់ស្ដែងរបស់កសិដ្ឋាននីមួយៗ ដូចជាកត្តាបច្ចេកទេស តម្លៃអ័រម៉ូន កម្លាំងពលកម្ម ពេលវេលា និងប្រសិទ្ធភាពរបស់វា។ល។ រក្សាសិទ្ធិ © អូប៊ី ឡាយស្តុក អ្នកឯកទេសបសុសត្វ

ប្រូតូកូលធ្វើឱ្យគោរកឈ្មោលដំណាលគ្នា និងបង្កាត់ព្រមគ្នាទាំងអស់ Read More »

វិធីព្យាបាលបញ្ហាគោហើមពោះ និងវិធានការការពារ

បញ្ហាគោហើមពោះតែងកើតជារឿយៗនៅក្នុងរដូវវស្សាដែលមានស្មៅលាស់ខ្ចីច្រើន។ ការហើមពោះសំដៅដល់ការកើនឡើងខ្លាំងនៃបណ្តុំឧស្ម័នក្នុងក្រពះ ប៉ុន្តែសត្វមិនអាចភើបញ្ចេញឧស្ម័នទាំងនោះចោលបាន…

វិធីព្យាបាលបញ្ហាគោហើមពោះ និងវិធានការការពារ Read More »

ជំងឺអុតក្ដាមគោ-ក្របី និងវិធានការការពារ

តើជំងឺអុតក្តាមគឺជាអ្វី? ជំងឺអុតក្ដាមមានឈ្មោះជាភាសាអង់គ្លេសថា Foot and Mouth Disease (FMD) បង្កឡើងដោយវីរុសមានកម្រិតរីករាលដាលខ្លាំង ធ្វើឱ្យខាតបង់ផលិតកម្ម ពេលវេលា និងសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរនៅពេលហ្វូងសត្វកើតជំងឺ។ វីរុសដែលបង្កជំងឺមាន ៧ប្រភេទ គឺ A, O, C, SAT1, SAT2, SAT3, និង Asia1 ហើយប្រភេទដែលត្រូវបានរកឃើញមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺប្រភេទ A, O, និង Asia1។ ជំងឺនេះកើតលើក្រុមសត្វដែលមានច្រវែបជើង ដូចជា គោ ក្របី ជ្រូក ចៀម ពពែ។ល។ រោគសញ្ញាគ្លីនិក មធ្យោបាយចម្លង និងរីករាលដាល ការចាក់វ៉ាក់សាំង  វិធានការការពារ និងការគ្រប់គ្រងជំងឺ ទិសដៅក្នុងការព្យាបាល ជារួមមក ទោះជំងឺអុតក្តាមមិនមានថ្នាំព្យាបាលក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែសត្វពេញវ័យ ឬសត្វធំភាគច្រើននឹងអាចជាមកវិញបានដោយខ្លួនឯង និងកម្របណ្ដាលឱ្យសត្វស្លាប់ណាស់។ អត្រាស្លាប់ ជាញឹកញាប់កើតឡើងចំពោះសត្វក្មេង ដោយសារសត្វមិនអាចស៊ីចំណី ឬបៅដោះមេបាន និងពិសេសករណីមេគោនោះបានកើតជំងឺអុតក្ដាមដែរ និងមានបញ្ហាខ្វះទឹកដោះ។ រក្សាសិទ្ធិ © អូប៊ី

ជំងឺអុតក្ដាមគោ-ក្របី និងវិធានការការពារ Read More »

បច្ចេកទេសបំប៉នគោឱ្យបានលក់ក្នុងរយៈពេល ៣ខែ

ការចិញ្ចឹមគោបំប៉នកំពុងទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ និងមានការពេញនិយមគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដោយសារវាអាចធ្វើឱ្យអ្នកចិញ្ចឹមទទួលបានប្រាក់កម្រៃក្នុងរយៈពេលលឿនត្រឹម ៣-៤ខែ…

បច្ចេកទេសបំប៉នគោឱ្យបានលក់ក្នុងរយៈពេល ៣ខែ Read More »

ថ្នាំសត្វជាមូលដ្ឋាន ៥មុខដែលអ្នកចិញ្ចឹមសត្វគួរមានក្នុងកសិដ្ឋានជាប្រចាំ

សុខភាពសត្វជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៅក្នុងផលិតកម្មសត្វ ដូចនេះហើយទើបអ្នកចិញ្ចឹមត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ ចេះការពារសត្វពីជំងឺ និងព្យាបាលសត្វនៅពេលសត្វឈឺឱ្យបានល្អ។ ជាធម្មតា ការព្យាបាលសត្វត្រូវធ្វើឡើងដោយបសុពេទ្យជំនាញប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែដោយសារសេវាកម្មបសុពេទ្យនៅកម្ពុជានៅមានកម្រិត និងពិបាកស្វែងរកបាននៅឡើយ ហើយម្យ៉ាងជំងឺមួយចំនួនមានលក្ខណៈស្រួចស្រាវ តម្រូវឱ្យមានការព្យាបាលបន្ទាន់ ទើបម្ចាស់សត្វត្រូវមានចំណេះដឹងជាមូលដ្ឋានខ្លះៗ និងគួរទិញថ្នាំសំខាន់ៗទុកសម្រាប់ព្យាបាលសត្វដោយខ្លួនឯងបាន។ តារាងខាងក្រោមនេះនឹងមានបង្ហាញនូវបសុឱសថជាមូលដ្ឋានចំនួន ៥មុខដែលអ្នកចិញ្ចឹមគួរមាននៅក្នុងកសិដ្ឋានខ្លួនជាប្រចាំសម្រាប់ទុកព្យាបាល។ ល.រ ឈ្មោះថ្នាំ ប្រភេទឱសថ ការព្យាបាល មធ្យោបាយផ្ដល់ កម្រិតប្រើ រូបភាពថ្នាំ ១ ប៊ូតាស៊ីល – Butasyle ប្រឆាំងការរលាក រលាក, បញ្ចុះកម្ដៅ, បន្ថយការឈឺចាប់, ហើម, ស្ពឹក ចាក់សសៃឈាមវ៉ែន IV ឬ សាច់ដុំ IM – គោធំ៖ 20mL/ថ្ងៃ, កូនគោ៖ 10mL/ថ្ងៃ ២ អុកស៊ីតេត្រាស៊ីគ្លិន – Oxytetracyclin ប្រឆាំងមេរោគ រលាកសួត, សារទឹក, ភ្នែកឡើងបាយ, រលាកក្រចកជើង ឬក្រអូមមាត់, រលាកកន្សោមដោះ, របួសបង្ករោគជាខ្ទុះ, រលូតកូន Leptospirosis

ថ្នាំសត្វជាមូលដ្ឋាន ៥មុខដែលអ្នកចិញ្ចឹមសត្វគួរមានក្នុងកសិដ្ឋានជាប្រចាំ Read More »

ជំងឺសារទឹកគោ-ក្របី វិធានការការពារ និងការព្យាបាល

ជំងឺសារទឹក មានឈ្មោះជាភាសាអង់គ្លេសថា Haemorrhagic septicaemia (HS) គឺជាជំងឺដែលកើតឡើងញឹកញាប់នៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ក្នុងនោះមានប្រទេសកម្ពុជាយើងផងដែរ។ វាជាប្រភេទជំងឺផ្លូវដង្ហើមស្រួចស្រាវ ច្រើនកើតលើគោ-ក្របីវ័យក្មេង មានអត្រាចម្លងខ្ពស់ និងធ្វើឱ្យសត្វស្លាប់បានយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ជំងឺនេះកើតឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅប្រទេសកម្ពុជា ហើយច្រើនកើតមាននៅតំបន់ទំនាប សើម ជោគជាំ ដក់ទឹក ពិសេសផ្ទុះឡើងនាដើមរដូវភ្លៀង។ ភ្នាក់ងារបង្កជំងឺ ភាពធន់របស់មេរោគ អេពីឌីមីសាស្ត្រ ម្ចាស់បញ្ញើរបស់មេរោគ ការចម្លងរបស់មេរោគ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យតាមរយៈរោគសញ្ញាគ្លីនិក ការការពារ និងការព្យាបាល រក្សាសិទ្ធិ © អូប៊ី ឡាយស្តុក អ្នកឯកទេសបសុសត្វ

ជំងឺសារទឹកគោ-ក្របី វិធានការការពារ និងការព្យាបាល Read More »

error: រក្សាសិទ្ធិ © អូប៊ី ឡាយស្តុក! ហាមថតចម្លង!